Τα τελευταία χρόνια, ο όρος «burnout» γίνεται όλο και πιο διαδεδομένος. Τι σημαίνει όμως πραγματικά και γιατί θεωρείται ένα μεγάλο σύγχρονο πρόβλημα της εποχής μας; Η απάντηση κρύβεται στις πιέσεις και τις υψηλές απαιτήσεις, τόσο της προσωπικής και κυρίως της επαγγελματικής ζωής. Με απλά λόγια, μιλάμε για την επαγγελματική εξουθένωση με συνέπεια στον συναισθηματικό και νοητικό κόσμο του σύγχρονου εργαζομένου και φυσικά στο σώμα του.
Σ’ αυτό το κείμενο θα επιχειρήσουμε να ερευνήσουμε εις βάθος την έννοια του burnout, αναζητώντας τα αίτια, τα συμπτώματα, τις επιπτώσεις και τους τρόπους αντιμετώπισης του για τον σύγχρονο εργαζόμενο. Η κατανόηση του φαινομένου θα σας επιτρέψει να βοηθήσετε τους εργαζομένους σας να υιοθετήσουν έναν βιώσιμο τρόπο ζωής επιτυγχάνοντας την πολυπόθητη ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική και την προσωπική τους ζωή.
Λίγα ενδιαφέροντα στατιστικά για το burnout
Σύμφωνα με την Έρευνα Εργασίας και Ευημερίας του 2021 της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, 3 στους 5 εργαζόμενους ανέφεραν ότι είχαν ψυχικές και σωματικές επιπτώσεις λόγω του εργασιακού στρες. Το 26% παρατήρησε έλλειψη ενδιαφέροντος, κινήτρου ή ενέργειας, το 32% ανέφερε συναισθηματική εξάντληση και το 44% σημείωσε υψηλά επίπεδα σωματικής κόπωσης. Πράγματι, αποκάλυψε ότι ενώ περισσότεροι από τους μισούς (52%) των εργαζομένων ανέφεραν ότι αισθάνονται εξουθενωμένοι, υπάρχει μια απόκλιση μεταξύ των ηλικιακών ομάδων. Ενώ μόνο το 31% των baby boomers αναγνώρισαν ότι αισθάνονται εξαντλημένοι, το 59% των millennials και το 58% των ερωτηθέντων Gen Z ένιωσαν το ίδιο.
Παράλληλα, το 2021, η Mental Health UK αποκάλυψε ότι το 46% των εργαζομένων ένιωθαν «πιο επιρρεπείς σε ακραία επίπεδα άγχους» σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ ένας μεγάλος αριθμός (1 στους 5) ανέφερε ότι αισθάνεται «ανίκανος να διαχειριστεί το άγχος και την πίεση στον χώρο εργασίας».
Το 76% των ερωτηθέντων σε μια μελέτη Ψυχικής Υγείας της Αμερικής και του FlexJobs συμφώνησαν ότι το στρες στο χώρο εργασίας επηρεάζει την ψυχική τους υγεία και το 75% βίωσε εξάντληση.
Ο ορισμός του burnout των εργαζομένων
Η εργασιακή εξουθένωση που είναι πλέον γνωστή και ως burnout επιβαρύνει, όπως αποδεικνύουν και τα στατιστικά στοιχεία, έναν μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Τι είναι όμως το burnout; Ο Herbert J. Freudenberger δανείστηκε το 1974 τον όρο με σκοπό να περιγράψει τη σταδιακή συναισθηματική εξάντληση, την απώλεια κινήτρου και τη μειωμένη δέσμευση μεταξύ των εθελοντών της κλινικής στην οποία εργαζόταν. Ο εργαζόμενος είναι εξουθενωμένος με αποτέλεσμα να μη δείχνει ενδιαφέρον για τους ασθενείς και τους συναδέλφους του. Ο ίδιος εργαζόμενος σταματάει να αισθάνεται ικανοποίηση από την εργασία και η απόδοση του πέφτει με συνέπεια να αναπτύσσει μία αρνητική εικόνα για τον εαυτό του.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει την επαγγελματική εξουθένωση ως ένα επαγγελματικό φαινόμενο που προκύπτει από χρόνιο στρες στον χώρο εργασίας. Αν και δεν πρόκειται για μία ιατρική διαταραχή, τα χαρακτηριστικά της επαγγελματικής εξουθένωσης ενδέχεται να οδηγήσουν σε κακή ψυχική και σωματική υγεία. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι η εξάντληση, τα αρνητικά συναισθήματα για τη δουλειά σας, η απώλεια του κινήτρου και η μείωση της αποτελεσματικότητας του εργαζομένου.
Ωστόσο, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι επαγγελματικής εξουθένωσης. Ο πρώτος είναι εκείνος που προκύπτει από το αίσθημα ευθύνης του εργαζομένου που ξεπερνά τα όρια του. Ο δεύτερος έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη ενδιαφέροντος για τον σκοπό της εργασίας και τη γενικευμένη δυσαρέσκεια του. Ο τρίτος και τελευταίος οφείλεται στην αίσθηση ότι η δουλειά του εργαζομένου δεν εκτιμάται, όπως θα έπρεπε.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις του burnout των εργαζομένων
-
Οι άνθρωποι που βιώνουν burnout συχνά αισθάνονται έντονη σωματική κόπωση και εξάντληση, που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να εκτελούν τα καθήκοντά τους στην εργασία τους.
-
Οι εργαζόμενοι που αισθάνονται εργασιακή εξάντληση μπορεί να χάσουν το ενδιαφέρον τους για τη δουλειά τους και να απομακρυνθούν από τους συναδέλφους τους.
-
Το burnout μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη απόδοση και ποιότητα εργασίας, καθώς οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη συγκέντρωση και την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
-
Το burnout ενδέχεται να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για ασθένειες όπως η καρδιαγγειακή νόσος, τα ανοσολογικά προβλήματα, η κατάθλιψη κ.α.
-
Οι άνθρωποι που αισθάνονται burnout μπορεί να αντιμετωπίζουν συναισθηματική απομόνωση και να νιώθουν ανασφάλεια σχετικά με την ικανότητα τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της εργασίας τους.
Συνολικά, το burnout μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ποιότητα ζωής των εργαζομένων, τόσο σε προσωπικό, όσο και επαγγελματικό επίπεδο, και την ικανότητά τους να εκτελούν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους στον εργασιακό τους χώρο.
Ο ρόλος του Covid-19 στην εμφάνιση του burnout των εργαζομένων
Η παγκόσμια έκθεση για την κατάσταση του χώρου εργασίας για το 2023, υποδηλώνει ότι, ενώ ο κόσμος ανακάμπτει από τον αντίκτυπο της πανδημίας, οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να βιώνουν επίπεδα ρεκόρ σε σχέση με την εργασιακή εξουθένωση. Το 44% των ερωτηθέντων είπε ότι ένιωσαν υπερβολικό άγχος την προηγούμενη μέρα. Μια έρευνα του 2022 από την APA για την εργασία και την ευημερία είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική. Διαπίστωσε ότι η υποστήριξη που παρέχεται από τον εργοδότη για την ψυχική υγεία έχει αυξηθεί συνολικά, με το 71% των εργαζομένων να αναφέρει ότι ο εργοδότης τους ανησυχεί πλέον περισσότερο για την ψυχική υγεία των εργαζομένων. Ωστόσο, μόνο το 31% πίστευε ότι οι πρωτοβουλίες ψυχικής υγείας και ασφάλειας είχαν βελτιωθεί μετά την πανδημία COVID-19.
Η πανδημία του COVID-19 αναδείχθηκε ως ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που επηρέασαν την υγεία και την ευημερία του πληθυσμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, η επίδραση της πανδημίας δεν περιορίζεται μόνο στις άμεσες επιπτώσεις του ιού στην υγεία όσων έχουν προβληθεί από αυτόν. Ένας από τους κρυφούς εχθρούς που έχει ενισχυθεί από την πανδημία είναι η εργασιακή εξουθένωση με αποτέλεσμα τη μακροχρόνια πίεση, την αβεβαιότητα, το άγχος, τα αρνητικά συναισθήματα κ.α. Η πανδημία του COVID-19 έχει διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση της εργασιακής εξουθένωσης των εργαζομένων. Αυτό οφείλεται στην αβεβαιότητα σχετικά με την εργασία, στον αυξημένο φόρτο εργασίας, στις αλλαγές στις εργασιακές συνθήκες, στην έλλειψη υποστήριξης από τη διοίκηση και την εργοδοσία κ.α. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν στη διόγκωση της εργασιακής εξουθένωσης, η οποία μπορεί να επηρεάσει την υγεία και την ψυχολογία των εργαζομένων, όπως και την παραγωγικότητα τους στην εργασία.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τους εργαζομένους που πλήττονται από burnout
Οι εργοδότες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του burnout των εργαζομένων και στη δημιουργία ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος που προωθεί την ευημερία των εργαζομένων αλλά και την ανάπτυξη της ίδιας της εταιρείας ή της επιχείρησης. Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους οι εργοδότες μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση του burnout.
Παρέχοντας ευέλικτες επιλογές ως προς το πώς και πότε εργάζονται οι εργαζόμενοι, οι εργοδότες μπορούν να τους βοηθήσουν να διατηρήσουν μια ισορροπία μεταξύ της εργασίας και της προσωπικής τους ζωής.
Οι εργοδότες μπορούν να παρέχουν ειδικά προγράμματα που περιλαμβάνουν ακόμη και μεθόδους για την αντιμετώπιση του στρες ή συναντήσεις με ειδικό ψυχικής υγείας.
Η δημιουργία ενός ανοιχτού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος στην εργασία μπορεί να βοηθήσει τους εργαζομένους να αισθανθούν καλύτερα και να αντιμετωπίσουν το στρες πιο αποδοτικά.
Παρέχοντας ευκαιρίες για εκπαίδευση και ανάπτυξη, οι εργοδότες μπορούν να ενθαρρύνουν την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη των εργαζομένων, βοηθώντας τους να αισθανθούν περισσότερη αυτοπεποίθηση και πιο ικανοποιημένοι στη δουλειά τους.
Η αναγνώριση των εργαζομένων για την προσπάθειά τους και η παροχή ανταμοιβών για τις επιδόσεις τους μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση και την ικανοποίησή τους στην εργασία.
Οι άδειες μπορεί να σας στερήσουν έναν εργαζόμενο για μία ή και περισσότερες μέρες αλλά θα του επιτρέψουν να αποσυνδεθεί για λίγο και να επιστρέψει δριμύτερος και πιο αποδοτικός.
Η προτεραιότητα στις κοινωνικές σχέσεις θα δημιουργήσει υγιείς συνεργασίες ανάμεσα στους συναδέλφους με αποτέλεσμα την αντιμετώπιση του στρες στο χώρο εργασίας.
Πώς να αποκτήσετε επιπλέον γνώσεις στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού
Tο
Skillbox αποτελεί μία ελληνική πλατφόρμα e-learning εκπαίδευσης και τον εκπαιδευτικό βραχίονα του
Jobfind.gr - Career Portal που γεννήθηκε όταν έγινε αντιληπτή η ανάγκη για επιπλέον κατάρτιση σε όλους τους κλάδους, για την οποία αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα η πίεση του χρόνου που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος επαγγελματίας. Απώτερος σκοπός είναι η εξέλιξη μέσω της παροχής εκπαίδευσης και στόχος αποδεικνύεται η ανάπτυξη soft και hard skills.
To σεμινάριο «
HR Manager - Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού » θα σας προσφέρει τις απαραίτητες γνώσεις για να πετύχετε καλύτερες προσλήψεις, να αυξήσετε τη φήμη της εταιρείας σας και να διατηρήσετε το προσωπικό σας ευχαριστημένο και αποδοτικό. Στο Advanced ACTA-Certified Course «HR Manager - Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού» οι συμμετέχοντες θα μάθουν για τον μεταβαλλόμενο ρόλο του HR, τις βασικές διαδικασίες και ευθύνες ενός επαγγελματία HR αλλά και τις τρέχουσες τάσεις που επηρεάζουν την εξέλιξη του τομέα. Θα εξεταστεί διεξοδικά η τόσο σημαντική θέση του υπεύθυνου ανθρώπινου δυναμικού, είτε είναι ειδικός στον τομέα, είτε έχει επιφορτιστεί με τον ρόλο αυτό ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης.
Τι πρέπει να ξέρετε για τις ψυχολογικές πρώτες βοήθειες
Οι ψυχολογικές πρώτες βοήθειες είναι το σύνολο τεχνικών και δεξιοτήτων που χρησιμοποιούνται για να παρέχεται άμεση υποστήριξη και βοήθεια σε άτομα που αντιμετωπίζουν κάποια ψυχολογική κρίση. Ο στόχος των ψυχολογικών πρώτων βοηθειών είναι να βοηθήσουν το άτομο να αντιμετωπίσει την κρίση του και να μειώσουν τον κίνδυνο επιπτώσεων στην ψυχολογική του υγεία.
Οι ψυχολογικές πρώτες βοήθειες μπορεί να περιλαμβάνουν ακρόαση και ενθάρρυνση, διευκρίνιση συναισθημάτων, ενημέρωση για διαθέσιμες πόρους και υπηρεσίες υποστήριξης, καθοδήγηση στην ανάπτυξη επιλογών και στρατηγικών διαχείρισης της κρίσης, καθώς και ενίσχυση της αντοχής και της αυτοπεποίθησης του ατόμου. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ψυχολογικές πρώτες βοήθειες δεν αντικαθιστούν την επαγγελματική ψυχολογική θεραπεία, αλλά μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό πρώτο βήμα προς αυτήν.
Πώς μπορούμε να αναλύουμε και να κατανοούμε σε βάθος την εμπειρία ενός ανθρώπου σε συναισθηματική κρίση και πώς μπορούμε να οργανώνουμε ένα πλάνο ενεργειών για να τον ανακουφίσουμε συναισθηματικά και να τον βοηθήσουμε να ανακτήσει τον έλεγχο της συμπεριφοράς του;
Η απάντηση βρίσκεται στο Advanced ACTA-Certified Course «
Ψυχολογικές πρώτες βοήθειες: Διαχείριση συναισθηματικών κρίσεων» όπου θα εξεταστεί διεξοδικά η συναισθηματική λειτουργία και η επίδραση της στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Επίσης, θα αναλυθούν εμπειρίες ανθρώπων σε συναισθηματική κρίση, ειδικά σε κρίσεις φόβου, άγχους, θυμού και λύπης, τα συναισθήματα που συχνότερα ταλαιπωρούν τους ανθρώπους. Θα περιγραφεί, τέλος, μια σειρά από τεχνικές άμεσης ψυχολογικής υποστήριξης, που δε χρειάζεται να είναι κανείς επαγγελματίας ψυχικής υγείας για να εφαρμόσει.